Fotoradary w Polsce – działanie, lokalizacje i wpływ na bezpieczeństwo
- Damian Brzeski
- 20 mar
- 10 minut(y) czytania
Czy fotoradary faktycznie poprawiają bezpieczeństwo na drogach, czy to tylko sposób na zwiększenie wpływów z mandatów? W Polsce działa coraz więcej urządzeń monitorujących prędkość, a ich technologie są coraz bardziej zaawansowane.
Od tradycyjnych fotoradarów, przez mobilne kamery z systemem LIDAR, aż po odcinkowy pomiar prędkości – system CANARD nieustannie się rozwija.
Jak działają te urządzenia? Gdzie są rozmieszczone? I co najważniejsze – jak uniknąć wysokich mandatów? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.
Jak działają fotoradary w Polsce?
Fotoradary w Polsce pełnią kluczową rolę w egzekwowaniu przepisów drogowych i poprawie bezpieczeństwa. Wykorzystują one zaawansowane technologie pomiaru prędkości, aby skutecznie identyfikować kierowców przekraczających dopuszczalne limity.
System CANARD i jego rola w nadzorze drogowym
Za funkcjonowanie systemu fotoradarów w Polsce odpowiada Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD), działające w ramach Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. CANARD zarządza siecią stacjonarnych i mobilnych fotoradarów oraz systemem odcinkowego pomiaru prędkości.
Dzięki nowoczesnym technologiom automatycznie przetwarza dane i wysyła mandaty do kierowców, którzy złamali przepisy.
Technologie stosowane w fotoradarach
Fotoradary działają na podstawie różnych metod pomiarowych:
Radary dopplerowskie – mierzą prędkość pojazdu na podstawie zmiany częstotliwości fali odbitej od samochodu.
Lidary (lasery) – wysyłają wiązkę laserową, która odbija się od pojazdu i pozwala na precyzyjny pomiar prędkości.
Kamery wysokiej rozdzielczości – rejestrują tablice rejestracyjne oraz, w niektórych przypadkach, wizerunek kierowcy.
Rodzaje fotoradarów i ich zastosowanie
W Polsce stosuje się trzy główne typy fotoradarów:
Fotoradary stacjonarne – montowane na stałe w żółtych skrzynkach, wyraźnie oznaczone znakami ostrzegawczymi około 100 metrów przed ich lokalizacją. Spotykane najczęściej w obszarach zabudowanych, przy szkołach, na skrzyżowaniach oraz w miejscach o podwyższonym ryzyku wypadków.
Fotoradary mobilne – obsługiwane z oznakowanych i nieoznakowanych radiowozów, takich jak BMW 330i, Opel Insignia czy Kia Stinger. Dzięki swojej mobilności mogą być ustawiane w dowolnym miejscu.
Fotoradary mierzące średnią prędkość – rejestrują czas przejazdu pomiędzy dwoma punktami i na tej podstawie obliczają średnią prędkość pojazdu. Spotykane m.in. na autostradzie A1 oraz w innych miejscach wymagających szczególnej kontroli.
Dzięki zastosowaniu tych technologii system fotoradarów w Polsce skutecznie egzekwuje przepisy ruchu drogowego, wpływając na poprawę bezpieczeństwa i zmniejszenie liczby wypadków.
Gdzie znajdują się fotoradary w Polsce?
Fotoradary w Polsce rozmieszczone są strategicznie w miejscach, gdzie ich obecność może znacząco wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa. Dzięki mapie fotoradarów, kierowcy mogą sprawdzić ich dokładne lokalizacje i dostosować swoją jazdę do obowiązujących przepisów.
Mapa fotoradarów – jak sprawdzić lokalizacje?
Planując podróż po Polsce, warto skorzystać z dostępnych narzędzi, takich jak polska mapa fotoradarów, która wskazuje miejsca, gdzie zainstalowane są urządzenia do kontroli prędkości. Interaktywne mapy dostępne online, np. na stronach CANARD, umożliwiają łatwe sprawdzenie lokalizacji fotoradarów w całym kraju.
Dzięki mapie fotoradarów, można unikać nagłych hamowań i prowadzić pojazd w sposób bardziej płynny.
Najbardziej aktywne fotoradary w Polsce
Niektóre fotoradary rejestrują więcej wykroczeń niż inne, co wynika z intensywności ruchu oraz stopnia przestrzegania przepisów przez kierowców.
Najczęściej spotykane są w dużych miastach, przy szkołach oraz na trasach o wysokim natężeniu ruchu. Liczba fotoradarów w Polsce rośnie, a nowe instalacje pojawiają się w miejscach szczególnie niebezpiecznych.
Nowe fotoradary – planowane lokalizacje
Zgodnie z planami CANARD, system fotoradarów w Polsce będzie stale rozwijany. Szczególny nacisk kładzie się na urządzenia odcinkowego pomiaru, które skutecznie wymuszają przestrzeganie limitów na dłuższych odcinkach dróg.
Obecnie planuje się instalację kolejnych fotoradarów TraffiStar SR390, które należą do najbardziej zaawansowanych technologicznie systemów monitorowania prędkości.
Dzięki stale aktualizowanej polskiej mapie fotoradarów, kierowcy mogą na bieżąco sprawdzać nowe lokalizacje i dostosowywać swoje zachowanie na drodze. Warto pamiętać, że obecność fotoradarów ma na celu poprawę bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.
Odcinkowy pomiar prędkości – jak działa?
Odcinkowy pomiar prędkości to nowoczesna metoda kontroli, która skutecznie eliminuje problem nagłego hamowania przed pojedynczymi fotoradarami. Urządzenia odcinkowego pomiaru prędkości monitorują pojazdy na określonym dystansie, obliczając zarejestrowaną prędkość pojazdu na całej długości kontrolowanego odcinka.
Zasada działania i skuteczność systemu
System działa na zasadzie dwóch kamer rejestrujących moment wjazdu i wyjazdu z wyznaczonego odcinka. Fotoradar rejestruje dane dotyczące czasu przejazdu i na tej podstawie system wylicza średnią prędkość. Jeśli przekroczy ona dopuszczalny limit, kierowca otrzyma mandat karny.
Warto pamiętać, że odcinki objęte odcinkowym pomiarem prędkości są zawsze doskonale oznaczone. Charakterystycznym znakiem rozpoznawczym jest bramownica z kamerami pomalowanymi na żółto – przejeżdżając pod nią, możesz być pewien, że to początek lub koniec kontrolowanego odcinka.
Jeśli natomiast kamery znajdują się w obrębie skrzyżowania, ich funkcją jest monitorowanie przestrzegania sygnalizacji świetlnej – wówczas mamy do czynienia z red light fotoradarem.
Badania wskazują, że odcinkowy pomiar prędkości skutecznie redukuje liczbę wypadków na kontrolowanych odcinkach, zmuszając kierowców do utrzymywania stałej prędkości przez cały dystans.
Różnice między fotoradarami a odcinkowym pomiarem prędkości
Fotoradar śledzący rejestruje pojedynczy moment przekroczenia prędkości, podczas gdy urządzenia odcinkowego pomiaru kontrolują prędkość na dłuższym dystansie.
Fotoradary TraffiStar SR390, wykorzystywane w Polsce, często współpracują z systemami odcinkowego pomiaru prędkości, zapewniając bardziej kompleksową kontrolę prędkości.
Polski fotoradar może działać w trybie punktowym lub stanowić część systemu odcinkowego.
Obecnie w Polsce coraz częściej montuje się urządzenia odcinkowego pomiaru, zwłaszcza na trasach o wysokim ryzyku wypadków, takich jak autostrada A1. Dzięki temu kierowcy są bardziej świadomi konieczności przestrzegania ograniczeń prędkości na dłuższych odcinkach drogi.
Nowoczesne fotoradary stosowane w Polsce
Polski system kontroli prędkości jest stale modernizowany, a nowe fotoradary śledzące zapewniają coraz większą skuteczność w egzekwowaniu przepisów drogowych.
Wśród najbardziej zaawansowanych technologicznie urządzeń znajdują się fotoradary TraffiStar SR390, Mesta Fusion RN, POLISCAN FM1, SmartEye ST-1 oraz nowo planowane mobilne fotoradary na przyczepkach firmy Vitronic.
TraffiStar SR390 – zaawansowane funkcje i skuteczność
Fotoradary TraffiStar SR390 należą do najnowocześniejszych urządzeń stosowanych w Polsce. Fotoradar wykorzystuje różne technologie, takie jak radar dopplerowski i laserowy, co pozwala na dokładne mierzenie prędkości na wielu pasach jednocześnie.
Urządzenie może również identyfikować pojazdy przejeżdżające na czerwonym świetle oraz rejestrować inne wykroczenia drogowe.
W lutym 2025 roku CANARD podpisał kontrakt na dostawę i montaż 70 nowych fotoradarów TraffiStar SR390, które będą instalowane przez 50 tygodni. Te urządzenia mogą monitorować cztery pasy ruchu jednocześnie i zapewniają lepszą jakość zdjęć w trudnych warunkach oświetleniowych.
Modernizacja obejmuje także wymianę starszych urządzeń, co oznacza, że wkrótce liczba fotoradarów TraffiStar SR390 w Polsce znacząco wzrośnie.
Mesta Fusion RN – precyzyjne monitorowanie ruchu
Francuski fotoradar śledzący Mesta Fusion RN to zaawansowane narzędzie, które umożliwia kontrolowanie wielu pojazdów jednocześnie. Oprócz przekroczenia prędkości, urządzenie może rejestrować nieprawidłowe zmiany pasa ruchu oraz jazdę po buspasie.
Dzięki technologii sztucznej inteligencji Mesta Fusion RN skutecznie analizuje ruch drogowy w czasie rzeczywistym.
POLISCAN FM1 i jego zastosowanie w foto-przyczepach
POLISCAN FM1 to mobilny polski fotoradar, często stosowany w tzw. foto-przyczepach, które mogą być ustawiane w dowolnym miejscu.
Urządzenie rejestrujące prędkość wykorzystuje technologię LIDAR, co zapewnia wysoką precyzję pomiaru. Fotoradar ten działa niezależnie od warunków pogodowych i może być stosowany zarówno w obszarach zabudowanych, jak i na autostradach.
Mobilne fotoradary na przyczepkach – nowy element systemu kontroli
Główny Inspektorat Transportu Drogowego planuje rozszerzenie systemu kontroli o mobilne fotoradary na przyczepkach, produkowane przez niemiecką firmę Vitronic. Nowe urządzenia wykorzystują technologię skanowania LiDAR, co pozwala na precyzyjny pomiar prędkości nawet przy złej widoczności i w miejscach o dużym natężeniu ruchu.
Mobilne fotoradary na przyczepkach mają kilka istotnych cech:
Możliwość łatwego transportu i ustawienia w dowolnym miejscu,
Zasilanie z wydajnych akumulatorów wymiennych,
Kuloodporna obudowa zabezpieczona przed aktami wandalizmu,
System gaśniczy, alarm i czujniki ruchu monitorujące otoczenie urządzenia,
Możliwość zdalnego dostępu do danych pomiarowych.
Nowe fotoradary mogą zostać wprowadzone jeszcze w 2025 roku, a pierwsze egzemplarze mogą być ustawiane przy szkołach, by zwiększyć bezpieczeństwo dzieci wracających do nauki po wakacjach.
SmartEye ST-1 – polska technologia w nadzorze drogowym
SmartEye ST-1 to nowoczesny fotoradar śledzący, opracowany przez polskich inżynierów. Urządzenie to nie tylko monitoruje prędkość, ale również analizuje zachowanie kierowców, np. korzystanie z telefonu podczas jazdy.
Dzięki zaawansowanym algorytmom SmartEye ST-1 pomaga poprawić bezpieczeństwo na polskich drogach.
Starsze modele fotoradarów, szczególnie te sprzed 2016 roku, są systematycznie wymieniane na nowsze, bardziej zaawansowane urządzenia. Proces modernizacji rozpoczęty w 2022 roku obejmuje wymianę 247 przestarzałych urządzeń.
Dzięki nowym technologiom, takim jak fotoradary TraffiStar SR390, egzekwowanie przepisów staje się skuteczniejsze, co prowadzi do zmniejszenia liczby wypadków i poprawy kontroli prędkości na polskich drogach.
Mandaty z fotoradarów – co warto wiedzieć?
Przekroczenie dozwolonej prędkości w Polsce może skutkować mandatem wystawionym na podstawie zdjęcia z fotoradaru śledzącego. Fotoradar rejestruje dane dotyczące pojazdu, jego prędkości oraz tablicy rejestracyjnej, a w niektórych przypadkach także wizerunku kierowcy.
Warto wiedzieć, jak wygląda procedura wystawiania mandatu i jakie są możliwości odwołania się od niego.
Jakie wykroczenia rejestrują fotoradary?
Nowoczesne urządzenia rejestrujące prędkość w Polsce mogą wykrywać nie tylko przekroczenie prędkości, ale także inne wykroczenia drogowe, takie jak:
Przejazd na czerwonym świetle (red light fotoradar),
Jazda po buspasie,
Niezachowanie odpowiedniego odstępu między pojazdami,
Korzystanie z telefonu podczas jazdy.
Ile wynosi mandat za przekroczenie prędkości?
Wysokość mandatu karnego zależy od stopnia przekroczenia prędkości. Aktualny taryfikator mandatów przedstawia się następująco:
Przekroczenie prędkości | Wysokość mandatu (PLN) | Punkty karne |
do 10 km/h | 50 | 1 |
11-20 km/h | 100 | 2 |
21-30 km/h | 200 | 4 |
31-40 km/h | 300 | 6 |
41-50 km/h | 400 | 8 |
powyżej 50 km/h | 500+ | 10 |
Choć w taryfikatorze znajduje się pozycja mandatu za przekroczenie prędkości do 10 km/h, w praktyce jest on wystawiany bardzo rzadko. Obecnie w Polsce obowiązuje zasada, że mandat jest wystawiany dopiero od przekroczenia prędkości o 11 km/h i więcej – niezależnie od rodzaju drogi, terenu zabudowanego czy obowiązującego ograniczenia.
Dla wielu zagranicznych kierowców może to być nowość, ponieważ w wielu krajach obowiązują limity procentowe (np. +10% dozwolonej prędkości) lub stałe wartości tolerancji, jak np. w Rosji (+20 km/h).
Z doniesień prasowych wynika, że w przyszłości ten limit może zostać zaostrzony i fotoradary będą rejestrować nawet najmniejsze przekroczenia bez marginesu bezpieczeństwa. Na ten moment jednak wszystkie urządzenia rejestrujące są ustawione na minimum +11 km/h.
Jeszcze do niedawna w Polsce te limity były ustawiane wyżej, aby pokazać kierowcom, że fotoradary służą poprawie bezpieczeństwa, a nie tylko zwiększaniu wpływów do budżetu.
Standardowo tolerancja wynosiła około +20 km/h, a w niektórych przypadkach nawet więcej. Dzięki zmianie nawyków kierowców, którzy zaczęli jeździć wolniej i rzadziej przekraczać prędkość, liczba wystawianych mandatów zaczęła spadać.
Oczywiście mowa o statystyce przeliczonej na jednego kierowcę – ogólna liczba mandatów nadal rośnie ze względu na dynamiczną rozbudowę sieci fotoradarów w Polsce.
Jak zapłacić mandat z fotoradaru?
Po wykryciu wykroczenia system fotoradarów TraffiStar SR390 automatycznie przetwarza dane i wysyła zawiadomienie o nałożeniu mandatu.
Możliwe metody płatności obejmują:
Przelew bankowy na wskazane konto,
Płatność online za pośrednictwem serwisu CANARD,
Osobista wpłata w urzędzie pocztowym lub banku.
Turyści z zagranicy otrzymują mandaty drogą pocztową, z instrukcją płatności oraz numerem rachunku IBAN.
Czy można odwołać się od mandatu?
Odwołanie od mandatu karnego jest możliwe w kilku przypadkach, np. gdy zdjęcie jest niewyraźne lub gdy właściciel pojazdu nie prowadził auta w momencie wykroczenia.
W takiej sytuacji można:
Wskazać rzeczywistego kierowcę,
Złożyć wniosek o unieważnienie mandatu do sądu,
Powołać się na błąd pomiaru lub niewłaściwe działanie fotoradaru.
Znajomość procedur związanych z mandatami pozwala uniknąć niepotrzebnych komplikacji i sprawia, że kierowcy są bardziej świadomi konsekwencji przekroczenia prędkości.
Koszt instalacji i utrzymania fotoradarów
Fotoradary to nie tylko narzędzie kontroli drogowej, ale również znaczący element infrastruktury wymagający dużych nakładów finansowych.
Koszt ich zakupu, instalacji, utrzymania i obsługa fotoradarów jest uzależniony od rodzaju urządzenia oraz technologii, jakie wykorzystuje.
Ile kosztuje montaż fotoradaru?
Koszt pojedynczego polskiego fotoradaru zależy od jego rodzaju i funkcji:
Stacjonarne fotoradary – koszt zakupu i montażu wynosi średnio 250 000 – 400 000 zł za urządzenie, wliczając w to niezbędne systemy zasilania i transmisji danych.
Fotoradary TraffiStar SR390, wyposażone w zaawansowane funkcje monitorowania wielu pasów ruchu i identyfikacji różnych wykroczeń, mogą kosztować nawet 500 000 zł za sztukę.
Urządzenia odcinkowego pomiaru prędkości, które wymagają instalacji co najmniej dwóch kamer i systemów analitycznych, to wydatek rzędu 1-2 mln zł na jeden odcinek.
Mobilne fotoradary na przyczepkach, takie jak nowe systemy firmy Vitronic, kosztują około 700 000 – 1 mln złza zestaw, w tym systemy akumulatorowe i moduły zdalnej kontroli.
Finansowanie systemu nadzoru drogowego
Utrzymanie i rozwój systemu fotoradarów CANARD pochłania znaczne środki, dlatego finansowanie pochodzi z kilku źródeł:
Budżet państwa – Główny Inspektorat Transportu Drogowego (GITD) otrzymuje fundusze na instalację i modernizację urządzeń.
Krajowy Plan Odbudowy (KPO) – środki z tego programu mają wesprzeć zakup 160 nowych fotoradarów, w tym urządzeń odcinkowego pomiaru prędkości i kamer monitorujących przejazdy kolejowe oraz skrzyżowania.
Wpływy z mandatów – choć celem fotoradarów jest poprawa bezpieczeństwa, dochody z mandatów są znaczącą częścią budżetu na ich utrzymanie.
Koszty eksploatacyjne i modernizacja sieci fotoradarowej
Poza samą instalacją fotoradary wymagają regularnej konserwacji i aktualizacji systemów. Szacuje się, że roczne koszty utrzymania jednego fotoradaru śledzącego wynoszą 20 000 – 50 000 zł, w zależności od lokalizacji i intensywności użytkowania.
Obecnie trwa modernizacja starszych modeli – liczba fotoradarów sprzed 2016 roku stopniowo maleje, a ich miejsce zajmują nowoczesne urządzenia. Planowana wymiana 247 przestarzałych fotoradarów będzie kosztować około 100 mln zł.
Inwestycje w nowe technologie mają na celu zwiększenie skuteczności systemu i poprawę bezpieczeństwa na drogach, przy jednoczesnym obniżeniu kosztów obsługi starszych, mniej efektywnych modeli.
Wpływ fotoradarów na bezpieczeństwo na drogach
Fotoradary odgrywają kluczową rolę w poprawie bezpieczeństwa na polskich drogach, zmuszając kierowców do przestrzegania przepisów.
Dane statystyczne wskazują, że od momentu wdrożenia systemu fotoradarów oraz urządzeń odcinkowego pomiaru prędkości, liczba wypadków w kontrolowanych lokalizacjach znacząco spadła.
Czy fotoradary skutecznie redukują liczbę wypadków?
Badania przeprowadzone przez CANARD i GITD pokazują, że w miejscach, gdzie zainstalowano nowoczesne fotoradary śledzące, liczba wypadków zmniejszyła się średnio o 30-50%.
Szczególnie skuteczne okazały się urządzenia odcinkowego pomiaru prędkości, które eliminują gwałtowne hamowanie i ponowne przyspieszanie po minięciu klasycznego fotoradaru.
Według raportów, w 2024 roku na odcinkach dróg objętych kontrolą prędkości zanotowano:
O 45% mniej kolizji w porównaniu do roku poprzedniego,
O 40% mniej ofiar śmiertelnych,
O 50% mniej ciężkich obrażeń w wyniku wypadków.
Czynniki wpływające na poprawę bezpieczeństwa
Choć dane wskazują na bezpośredni wpływ liczby fotoradarów na redukcję wypadków, korelacja ta może być myląca. Patrząc wyłącznie na statystyki, można błędnie założyć, że ustawienie fotoradarów na każdym skrzyżowaniu całkowicie wyeliminuje wypadki.
W rzeczywistości poprawa bezpieczeństwa na polskich drogach wynika również z wielu innych czynników:
Rozbudowy nowoczesnej infrastruktury drogowej – Polska w ostatnich latach dokonała ogromnej modernizacji sieci dróg szybkiego ruchu, które należą do jednych z najnowocześniejszych w Europie.
Nowoczesnych samochodów – Stopniowa wymiana starszych pojazdów na nowoczesne modele wyposażone w zaawansowane systemy wspomagające kierowcę (np. asystent pasa ruchu, automatyczne hamowanie) znacząco poprawia bezpieczeństwo bierne i aktywne.
Zaostrzenia przepisów – Surowsze sankcje dla piratów drogowych i pijanych kierowców skutecznie ograniczają ryzykowne zachowania na drogach.
Polski model nadzoru drogowego
Polska, wzorując się na innych krajach, wypracowała własny, mniej restrykcyjny system nadzoru drogowego. Wyróżnia się on tym, że fotoradary nie są ukrywane, lecz jawnie oznakowane i jaskrawo pomalowane, co jest ewenementem na skalę światową.
System nadzoru jest skierowany przede wszystkim przeciwko piratom drogowym, a nie przeciętnym kierowcom.
Widać to choćby w podejściu do limitów prędkości – w Polsce obowiązuje tolerancja +11 km/h, co oznacza, że mandaty są wystawiane dopiero po przekroczeniu tej wartości.
Jeszcze do niedawna urządzenia były ustawiane na jeszcze wyższe limity (nawet +20 km/h), aby uniknąć oskarżeń o generowanie mandatów w celach budżetowych.
Opinie kierowców na temat systemu fotoradarów
Kierowcy w Polsce mają mieszane opinie na temat fotoradarów. Z jednej strony dostrzegają ich pozytywny wpływ na poprawę bezpieczeństwa, z drugiej – niektórzy uważają, że część lokalizacji fotoradarów nie jest uzasadniona, a system służy jedynie generowaniu wpływów z mandatów.
Najczęściej podnoszone argumenty to:
Pozytywne: Poprawa bezpieczeństwa w rejonie szkół, skrzyżowań i niebezpiecznych odcinków dróg.
Negatywne: Brak tolerancji dla minimalnych przekroczeń prędkości oraz rozmieszczenie niektórych urządzeń w miejscach o niskim ryzyku wypadków.
Przyszłość systemu fotoradarów w Polsce
W związku ze stale rozwijającą się infrastrukturą drogową i rosnącą liczbą fotoradarów, planowane są kolejne inwestycje w nowoczesne systemy monitoringu. W najbliższych latach możemy spodziewać się:
Większej liczby fotoradarów TraffiStar SR390 w kluczowych lokalizacjach,
Rozbudowy sieci urządzeń odcinkowego pomiaru prędkości,
Wdrożenia inteligentnych systemów analizy ruchu, które pozwolą jeszcze skuteczniej wykrywać naruszenia przepisów.
Choć kontrowersje wokół fotoradarów nie ustają, dane wyraźnie wskazują, że ich obecność przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach.
留言