Gdańsk Wrzeszcz, jedna z najstarszych i najbardziej dynamicznych dzielnic w Gdańsku, której historia sięga XIII wieku? To tu, wśród malowniczych wzgórz i potoków, rozwijały się młyny, tartaki i kuźnie, zaś dziś nowoczesne biurowce i centra handlowe świadczą o jego ciągłym rozwoju.
Zanurz się w bogatą historię i współczesność Wrzeszcza, poznaj jego unikalne atrakcje, i odkryj, co czyni tę dzielnicę tak wyjątkową. Niech fascynująca podróż przez dzieje i teraźniejszość Wrzeszcza zainspiruje Cię do dalszej lektury!
Historia Wrzeszcza
Wrzeszcz, jedna z najstarszych dzielnic Gdańska, ma bogatą historię sięgającą XIII wieku. Pierwsze wzmianki o Wrzeszczu pojawiły się w 1263 roku, kiedy to sołtys gdański Arnold sprzedał młyn klasztorowi oliwskiemu.
Nazwa dzielnicy wywodzi się prawdopodobnie od słowa “wrzos” lub od potoku Strzyża, wokół którego rozwijała się osada.
W średniowieczu Wrzeszcz był wsią z młynami, tartakami i kuźniami nad brzegami potoków. W 1345 roku stał się własnością zakonu krzyżackiego, a w 1404 uzyskał prawo chełmińskie, co sprzyjało jego rozwojowi.
W XVI wieku zyskał charakter rezydencjalny z podmiejskimi dworami i nadal działającymi młynami.
W XVIII wieku Wrzeszcz został włączony do Prus, a w 1776 roku król Fryderyk II Wielki odkupił go od rodziny Wejherów, integrując go z innymi majątkami.
Po wojnach napoleońskich, w 1814 roku, Wrzeszcz został włączony do Gdańska. Dzielnica rozwijała się jako miejsce letniskowe z parkami, dworami i zakładami przemysłowymi.
Pod koniec XIX wieku rozpoczęto intensywną zabudowę Wrzeszcza. Powstały osiedla robotnicze, wille oraz kamienice mieszczańskie. Wprowadzono nowoczesne rozwiązania infrastrukturalne, takie jak sieć wodociągowa, kanalizacyjna oraz elektryfikacja.
W okresie międzywojennym Wrzeszcz stał się ważnym centrum kulturalnym i edukacyjnym. Powstały nowe szkoły, uczelnie oraz instytucje kulturalne.
Dzielnica była również miejscem działalności polonijnych organizacji, takich jak klub sportowy Gedania oraz Polski Dom Akademicki „Bratniak”.
Podczas II wojny światowej Wrzeszcz doznał znacznych zniszczeń, ale zachował wiele swoich kluczowych obiektów.
Po wojnie dzielnica była odbudowywana i modernizowana, co przyczyniło się do dalszego rozwoju mieszkaniowego i infrastrukturalnego.
Gdańsk Wrzeszcz Współcześnie
Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, Wrzeszcz zaczął się dynamicznie odbudowywać. Wschodnia pierzeja al. Grunwaldzkiej, zniszczona podczas działań wojennych, była jednym z pierwszych obszarów, gdzie rozpoczęto prace rekonstrukcyjne.
Prywatni inwestorzy zajęli się odbudową budynków od ul. Miszewskiego do ul. Lendziona, jednak w 1947 roku prace wstrzymano, a ostatecznie rozebrano już wzniesione struktury.
W ramach generalnego planu urbanistycznego Gdańska i Gdyni, al. Grunwaldzka miała stać się główną magistralą łączącą te dwa miasta.
W 1947 roku poszerzono ją dwukrotnie, tworząc nową jezdnię w kierunku Gdyni, z wydzieloną dwutorową linią tramwajową oddzielającą pasy ruchu kołowego.
W latach 50. opracowano projekt Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej, mającej pomieścić mieszkania dla 80 tysięcy ludzi.
Plan był wielokrotnie modyfikowany, ale w dużym stopniu zrealizowany w latach 1952-1957.
Lata 50. XX wieku to okres, w którym Wrzeszcz zaczął przekształcać się w usługowe centrum miasta. Powstały domy towarowe, biura projektów, a także Teatr Wybrzeże i Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka.
W 1975 roku, po zamknięciu lotniska, zbudowano osiedle z wielkiej płyty na Zaspie, a przy ul. Kościuszki powstały mniejsze osiedla bloków.
W 2001 roku zamknięto browar w Kuźniczkach, a teren wykupiono z planami budowy nowoczesnego osiedla z minibrowarem.
W tym samym roku zamknięto także ostatnią jednostkę wojskową we Wrzeszczu, a teren koszar został przekształcony w osiedle mieszkaniowe Garnizon.
Wrzeszcz stał się również ważnym centrum handlowym z licznymi galeriami, takimi jak Gdańskie Centrum Handlowe Manhattan, Galeria Bałtycka, oraz najnowsza Galeria Metropolia.
Aleja Grunwaldzka wraz z al. Zwycięstwa stanowią dziś jedną z głównych arterii komunikacyjnych Trójmiasta, a także ważne centrum biznesowe i handlowe Gdańska.
Powstały tu liczne nowoczesne biurowce, centra handlowe oraz przestrzenie mieszkalne, co czyni Wrzeszcz jedną z najdynamiczniej rozwijających się dzielnic miasta.
Położenie i Geografia
Wrzeszcz to dzielnica Gdańska, której granice zostały precyzyjnie określone w statutach z 2014 roku. Dzielnica jest podzielona na Wrzeszcz Górny i Wrzeszcz Dolny.
Granice Wrzeszcza Górnego obejmują tereny od wiaduktu nad al. Hallera, poprzez tory kolejowe i al. Grunwaldzką, aż do ulic Szymanowskiego, Reymonta, Migowskiej i lasów otaczających dzielnicę.
Wrzeszcz Dolny graniczy natomiast z terytorium stadionu przy ul. Uczniowskiej, ogródkami działkowymi za ul. Kościuszki, al. Rzeczypospolitej i ul. Chrobrego.
Wrzeszcz położony jest między potokiem Strzyża a Potokiem Królewskim, przy głównej drodze prowadzącej z Gdańska do Oliwy – obecnej al. Grunwaldzkiej.
Historycznie, wieś Wrzeszcz obejmowała teren od zbiegu al. Zwycięstwa i al. Grunwaldzkiej na południu, aż po ulice Słowackiego i Kościuszki na północy, z centrum przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej z ul. Jaśkowa Dolina, Partyzantów, Dmowskiego i Konopnickiej.
Wrzeszcz znajduje się na trzech tarasach Gdańska – górnym, środkowym i dolnym – co sprawia, że jego topografia jest zróżnicowana.
Wysokie, morenowe wzgórza otaczające dzielnicę tworzą malownicze krajobrazy, które są nie tylko piękne, ale także funkcjonalne, stanowiąc naturalne granice i ochronę dla mieszkańców.
Atrakcje Turystyczne Wrzeszcza
Wrzeszcz jest dzielnicą, która oferuje wiele atrakcji zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Oto kilka miejsc, które warto odwiedzić:
Park Jaśkowej Doliny
Park Jaśkowej Doliny to jeden z najstarszych parków miejskich w Europie, założony w 1837 roku. Rozciąga się na malowniczych wzgórzach morenowych, oferując liczne ścieżki spacerowe, urokliwe mostki oraz miejsca do wypoczynku na łonie natury. Park jest idealnym miejscem na piknik czy spacer w otoczeniu zieleni.
Opera Bałtycka
Znajdująca się przy al. Zwycięstwa, Opera Bałtycka to jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych w Gdańsku. Oferuje szeroki repertuar oper, baletów oraz koncertów, przyciągając zarówno miłośników klasyki, jak i współczesnych przedstawień. Budynek Opery, dawniej hala sportowa, ma również interesującą historię architektoniczną.
Galeria Bałtycka
Galeria Bałtycka to jedno z największych centrów handlowych w Gdańsku, położone przy al. Grunwaldzkiej. Znajduje się tu ponad 200 sklepów, restauracji i kawiarni, co czyni ją idealnym miejscem na zakupy i spotkania towarzyskie. Galeria jest również dogodnie położona w pobliżu stacji SKM, co ułatwia dojazd z innych części Trójmiasta.
Pomniki i Zabytki
Wrzeszcz jest pełen historycznych zabytków i pomników. Warto zobaczyć m.in.:
Pomnik Józefa Piłsudskiego – zlokalizowany przy al. Zwycięstwa, upamiętnia marszałka i jego rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Kościół Najświętszego Serca Jezusowego – neogotycka świątynia przy ul. Zator-Przytockiego, zbudowana na początku XX wieku, jest ważnym miejscem kultu i historii.
Wrzeszczńskie Wille i Kamienice
Spacerując ulicami Wrzeszcza, warto zwrócić uwagę na piękne, historyczne wille i kamienice, zwłaszcza w okolicach ul. Jaśkowa Dolina i Partyzantów. Te zabytkowe budynki są świadectwem dawnej świetności dzielnicy i oferują unikalny klimat.
Wrzeszcz łączy w sobie historię i nowoczesność, oferując liczne atrakcje, które z pewnością zachwycą każdego turystę.
Gdańsk Wrzeszcz w Liczbach
Data założenia: XIII–XIV w.
W granicach Gdańska: Od 17 marca 1814
Powierzchnia: 10,0 km²
Populacja (2009): 51,744 mieszkańców
Gęstość zaludnienia: 5174 os./km²
Porównanie z Inny Miastami i Dzielnicami w Polsce
Wrzeszcz, jako dzielnica Gdańska, jest jednym z największych i najbardziej zaludnionych obszarów tego miasta. Porównując Wrzeszcz do dzielnic innych miast w Polsce:
Poznań Jeżyce
Powierzchnia: 21,7 km²
Populacja (2021): około 75,000 mieszkańców
Gęstość zaludnienia: 3452 os./km²
Wrocław Krzyki
Powierzchnia: 54,3 km²
Populacja (2021): około 170,000 mieszkańców
Gęstość zaludnienia: 3130 os./km²
Wrzeszcz ma stosunkowo wysoką gęstość zaludnienia w porównaniu do dzielnic w innych dużych miastach, co wskazuje na intensywne zagospodarowanie przestrzeni i dużą liczbę mieszkańców na km².
Pod względem powierzchni, Wrzeszcz jest mniejszy, ale ma dużą populację na małej powierzchni, co wpływa na jego dynamiczny charakter i rozwiniętą infrastrukturę miejską.
Pod względem powierzchni i liczby mieszkańców, Wrzeszcz można porównać do niektórych polskich miejscowości:
Kartuzy:
Powierzchnia: 6,8 km²
Populacja: około 15,000 mieszkańców
Kołobrzeg:
Powierzchnia: 25,67 km²
Populacja: około 47,000 mieszkańców
Malbork:
Powierzchnia: 17,15 km²
Populacja: około 38,000 mieszkańców
Sanok:
Powierzchnia: 38,5 km²
Populacja: około 37,000 mieszkańców
Wrzeszcz, jako dzielnica Gdańska, jest porównywalny pod względem liczby mieszkańców z całymi miastami takimi jak Kołobrzeg czy Malbork.
Pod względem powierzchni jest mniejszy niż te miejscowości, co świadczy o jego intensywnej urbanizacji i wysokiej gęstości zaludnienia.
Wrzeszcz charakteryzuje się zróżnicowaną strukturą wiekową i społeczną. Jest popularnym miejscem zamieszkania dla studentów, młodych profesjonalistów oraz rodzin z dziećmi ze względu na bliskość uczelni wyższych, dostępność usług oraz dobrze rozwiniętą infrastrukturę transportową.
Comments