Historia Gdańska to opowieść o mieście, które przez ponad tysiąc lat było świadkiem i uczestnikiem kluczowych wydarzeń Europy.
Od pierwszej wzmianki w 999 roku, przez rządy Krzyżaków, triumf w bitwie pod Oliwą, aż po powstanie Solidarności – każdy z tych momentów kształtował charakter tego wyjątkowego miasta. Jakie były najważniejsze chwile w historii Gdańska?
Odkryj to w poniższym artykule.
999 – Pierwsza Wzmianka o Gdańsku
Historia Gdańska sięga ponad tysiąc lat wstecz. Pierwsza wzmianka o tym mieście pojawia się w “Żywocie Świętego Wojciecha”, rzymskim dokumencie opisującym podróże świętego na tereny Prus. W dokumencie miasto pojawia się pod nazwą Gyddanyzc, co dowodzi jego istnienia już w końcu pierwszego tysiąclecia.
Gdańsk, położony nad rzeką Motławą, był od początku kluczowym punktem na bursztynowym szlaku, który łączył północ Europy z Imperium Rzymskim . Już wtedy stanowił ośrodek rolniczo-rybacki z dynamicznie rozwijającym się handlem.
1227 – Gdańsk Staje Się Częścią Księstwa Pomorskiego
W XII wieku Gdańsk znalazł się pod kontrolą księstwa pomorskiego, rządzonego przez dynastię Sobiesławiców. Władcy tej dynastii, tacy jak Świętopełk II, prowadzili dynamiczną rozbudowę miasta, co przyczyniło się do wzrostu jego znaczenia jako kluczowego ośrodka handlowego.
To właśnie w tym okresie, w 1236 roku, Gdańsk uzyskał prawa miejskie, które formalnie przyznawały mu status samodzielnego ośrodka.
1308 – Zajęcie Gdańska przez Krzyżaków
W 1308 roku Gdańsk stał się celem Krzyżaków, którzy podstępnie przejęli kontrolę nad miastem. Wydarzenie to znane jest jako rzeź Gdańska, kiedy to Krzyżacy dokonali brutalnego zdobycia miasta, a następnie uczynili z niego strategiczną twierdzę.
W kolejnych latach zbudowali w Gdańsku nowy zamek oraz zorganizowali struktury administracyjne, wprowadzając własnych rajców i burmistrza . Pod ich rządami miasto zyskało na znaczeniu handlowym, ale mieszkańcy odczuwali ciężar ich władzy.
1361 – Gdańsk Dołącza do Hanzy
W XIV wieku Gdańsk dołączył do Hanzy, czyli związku miast handlowych Europy Północnej, co znacznie zwiększyło jego rolę na arenie międzynarodowej. W ciągu następnych stuleci miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków handlu w basenie Morza Bałtyckiego.
Dzięki bogatym szlakom handlowym, szczególnie eksportowi drewna i zboża, Gdańsk rozkwitł, stając się rywalem innych hanzeatyckich miast, jak Lubeka.
1457 – Król Kazimierz IV Jagiellończyk Nadaje Gdańskowi Autonomię
Po zakończeniu wojny 13-letniej (1454-1466), w której Gdańsk odegrał kluczową rolę finansując działania wojenne Polski przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu, król Kazimierz IV Jagiellończyk nadał miastu szerokie przywileje.
W 1457 roku Gdańsk uzyskał autonomię, która obejmowała prawo do bicia własnej monety, kontrolę nad żeglugą w porcie i swobodny handel towarami z Polski i Litwy.
Gdańskie przywileje zapoczątkowały okres ogromnego rozwoju gospodarczego, który trwał przez kolejne trzy stulecia.
1577 – Konflikt ze Stefanem Batorym
Gdańsk, cieszący się dużą autonomią, wdał się w konflikt z królem Stefanem Batorym, który próbował bardziej podporządkować miasto Rzeczypospolitej.
W 1577 roku doszło do otwartego konfliktu z królem, który zakończył się oblężeniem miasta. Mimo tego, Gdańsk zdołał obronić swoją pozycję i uzyskał jeszcze większą samodzielność.
1627 – Bitwa pod Oliwą: Sukces Polskiej Floty
Jednym z kluczowych momentów w historii Gdańska była bitwa pod Oliwą w 1627 roku, podczas wojny polsko-szwedzkiej. Flota Gdańska, wspierająca Rzeczpospolitą, starła się z blokującą port flotą szwedzką i odniosła zwycięstwo.
Było to ważne wydarzenie, które podkreśliło znaczenie Gdańska jako kluczowego portu morskiego i militarnego.
1655-1660 – Potop Szwedzki
W czasie potopu szwedzkiego, Gdańsk stał się jednym z nielicznych polskich miast, które zdołały obronić się przed szwedzką okupacją. Miasto było silnie ufortyfikowane i zyskało reputację niezdobytej twierdzy, co dodatkowo podkreśliło jego znaczenie na arenie międzynarodowej.
1734 – Oblężenie Gdańska przez Rosjan i Sasów
Gdańsk poparł króla Stanisława Leszczyńskiego podczas wojny o tron polski, co doprowadziło do oblężenia miasta przez wojska rosyjskie i saskie w 1734 roku.
Po długiej walce, Gdańsk został zmuszony do kapitulacji, a miasto zapłaciło ogromną kontrybucję.
1807 – Napoleon Tworzy Wolne Miasto Gdańsk
W wyniku wojen napoleońskich Gdańsk po raz pierwszy stał się Wolnym Miastem. Autonomia miasta została przywrócona przez Napoleona, co pozwoliło na rozwój przemysłu, zwłaszcza stoczniowego.
Gdańsk zaczął ponownie odgrywać ważną rolę w handlu morskim i obronności, choć jego pozycja była zależna od międzynarodowych konfliktów i rozgrywek politycznych.
1920 – Powstanie Drugiego Wolnego Miasta Gdańska
Po I wojnie światowej, na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego, Gdańsk został ustanowiony Wolnym Miastem, co było efektem jego strategicznego położenia.
Było to miasto o specyficznym statusie, zarządzane przez Ligę Narodów, ale z licznymi konfliktami politycznymi, które ostatecznie doprowadziły do rosnących napięć z Polską przed wybuchem II wojny światowej.
1 września 1939 roku – Atak na Westerplatte i Początek II Wojny Światowej
To w Gdańsku, a dokładnie na Westerplatte, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa. Niemiecki atak na polską placówkę wojskową Westerplatte oraz na Pocztę Polską w Gdańsku był początkiem tragicznych wydarzeń, które objęły cały świat.
Miasto, które wcześniej zmagało się z rosnącymi napięciami politycznymi, zostało mocno zniszczone podczas wojny.
1980 – Powstanie Ruchu Solidarność w Gdańsku
Gdańsk ponownie odegrał kluczową rolę w historii, tym razem w walce z reżimem komunistycznym. To tutaj w 1980 roku powstał ruch Solidarność pod przewodnictwem Lecha Wałęsy.
Związek zawodowy Solidarność, który początkowo walczył o prawa pracowników stoczni, szybko stał się ruchem ogólnopolskim, przyczyniając się do obalenia komunizmu w Polsce i zmian systemowych w całej Europie.
Comments